06 Մայիս, 2020
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՐՀՄԻՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿՈՆՖԵԴԵՐԱՑԻԱՅԻ
ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԱԿԱՆ ՈՒՂԵՐՁԸ
ՀԱՅՐԵՆԱԿԱՆ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄՈՒՄ ՀԱՂԹԱՆԱԿԻ 75-ԱՄՅԱԿԻ
ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ
2020 թվականի մայիսի 9-ին նշվում է Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 75-ամյակը: Մեծ հաղթանակի ամենամյա տոնակատարությունն ԱՊՀ երկրներում կրում է համազգային բնույթ, հաղթանակ, որի գլխավոր հերոսները եղել և մնում են պատերազմին մասնակցած, իրենց սխրանքով անմահացած միլիոնավոր մարդիկ, ում առաջ մենք անհատուցելի պարտք ունենք։ Հենց նրանք են մեր ընդհանուր պատմության արդեն հեռու, բայց հերոսական էջերի այն գործող անձիք, ովքեր պարգևեցին մեզ այդ փառավոր հաղթանակը։ Ամբողջ առաջադեմ մարդկության համար նրանք պետք է լինեն բարոյական ուղեցույց և շարժիչ ուժ՝ խաղաղության համար մղվող պայքարում:
Հայրենական մեծ պատերազմում ֆաշիզմի դեմ տարած հաղթանակում իր արժանի ավանդն ունեցավ նաև հայ ժողովուրդը, որն Ավարայրից սկսած մինչև Սարդարապատ, Սարդարապատից Մեծ հայրենական ու բերդաքաղաք Շուշիի ազատագրումը իր քաջարի ռազմիկների անձնուրաց նվիրվածության ու աննախադեպ հաղթանակների շնորհիվ ստեղծեց ամուր ու հզոր երկիր:
Մայիսը մեզ պարգևել է ամենաթանկ հաղթանակները, նաև այն անխախտ համոզմունքը, որ օրհասական պահերին հայը կարող է համախմբվել, բռունցք դառնալ ու պաշտպանել հող հայրենին: Հաղթել ենք, քանի որ արդար է եղել մեր կռիվը, իսկ խիղճը` մաքուր:
Այսօր գնահատանքի ու երախտագիտության զգացումով գլուխ ենք խոնարհում այն քաջորդիների հիշատակի առաջ, ովքեր Մեծ հայրենականի և Արցախյան հերոսամարտի ժամանակ զոհաբերեցին իրենց կյանքը` հանուն ազատ և անկախ երկրում արժանապատիվ ապրելու իրավունքի: Մայիսյան հաղթանակները հայ ժողովրդի համար խաղաղություն և ազատություն բերող հաղթանակներ էին: Եվ այսօր, այս տեսանկյունից իմաստավորելով մեր պատմական հաղթանակները, այնքան թանկ գնով ձեռք բերված խաղաղությունը հնարավոր է պահպանել միայն մեր միասնությամբ ու համախմբվածությամբ:
Մայիսի 9-ը սրբազան ու պարտավորեցնող տոն է, սերունդների պատմական հաղթանակների միասնական տոն: Գլուխ խոնարհելով մեր հաղթանակների ճանապարհին հերոսաբար ընկածների անմար հիշատակի ու նաև այդ հերոսական իրադարձությունների վկա մեր վետերաների առաջ՝ պարտավոր ենք իրականություն դարձնել մեր երկրի ու ժողովրդի համար ապահով ու բարեկեցիկ ապագա ստեղծելու նրանց դարավոր երազանքը:
Շնորհավորելով Հաղթանակի տոնի առթիվ` բոլորին մաղթում եմ քաջառողջություն, թող մեր նախնիների սխրանքի շնորհիվ ձեռք բերած փառապանծ հաղթանակները զորավիգ լինեն մեզ՝ մեր խաղաղ և հուսալի վաղվա օրը կերտելու գործում:
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՐՀՄԻՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ
ԿՈՆՖԵԴԵՐԱՑԻԱՅԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԷԴՈՒԱՐԴ ԹՈՒՄԱՍՅԱՆ
29 Ապրիլ, 2020
Հայաստանի արհմիությունների կոնֆեդերացիայի
ուղերձը Աշխատանքի օրվա առթիվ
Հայաստանի Հանրապետությունում, ինչպես նաև ամբողջ աշխարհում այս օրերին տիրող իրավիճակը, որը ստեղծվել է COVID -19 համաճարակի տարածման կանխարգելման հետևանքով, աներևակայելի վնասներ է հասցրել աշխատաշուկային:
Հայաստանի արհմիությունների կոնֆեդերացիան համոզված է, որ համերաշխությամբ և սոցիալական համագործակցությամբ հնարավոր է հաղթահարել ծագած խնդիրները և ստեղծել նոր հնարավորություններ` կիրառելով սոցիալական գործընկերության սկզբունքները:
Միահամուռ ուժերով և հաստատուն քայլերով պետք է գնալ առաջ` միաժամանակ պատրաստվելով համաճարակի հնարավոր գալիք անակնկալներին:
Այս ճգնաժամի պայմաններում, երբ կյանքը մասնակիորեն դադարեց, ոմանք կորցրեցին աշխատանքը և եկամուտները նվազեցին, հատկապես տուժեցին միջին խավը, ցածր, օրավարձով վարձատրվող անպաշտպան աշխատողները:
Հայաստանի արհմիությունների կոնֆեդերացիան ողջունում է այն գործատուներին, որոնք կարողացան տնտեսական այս ծանր ճգնաժամին պահպանել աշխատողների աշխատատեղերն ու աշխատավարձերը:
Հատկապես համաճարակի տարածման կանխարգելման օրերին յուրաքանչյուր աշխատող պետք է աշխատի իր առողջության համար անվտանգ միջավայրում` ապահովված լինելով համաճարակի կանխարգելման կանոններով ամրագրված պայմաններով, ինչպես նաև բոլոր աշխատողների համար պետք է պահպանվի կոլեկտիվ բանակցություններ իրականացնելու հնարավորությունը, արժանապատիվ աշխատանքը և բացառվի աշխատավայրերում կին և տղամարդ աշխատողների միջև խտրականությունը:
Այսօր՝ մայիսմեկյան այս տոնական օրը, որքան էլ շատ լինեն մեր առջև ծառացած խնդիրները, մենք հավատում ենք մեր աշխատողների անկոտրում կամքին և աշխատասիրությանը, ապագայի նկատմամբ ունեցած լավատեսությանը:
Աշխատանքի օրվա առթիվ ողջունում ենք բոլոր աշխատողներին, հատկապես նրանց, ովքեր ներգրավված են համաճարակի կանխարգելման աշխատանքներին և գտնվում են պայքարի առաջին գծում:
Հայաստանի արհմիությունների
կոնֆեդերացիայի նախագահ ԷԴՈՒԱՐԴ ԹՈՒՄԱՍՅԱՆ
26 Ապրիլ, 2020
Հայաստանի Հանրապետությունում արտակարգ դրությունից
բխող հարցեր և պատասխաններ
Հարց.
Կարո՞ղ են տեղափոխել կամ երկարաձգել ամենամյա արձակուրդի օրերը, քանի որ դրանք համընկել են ՀՀ-ում արտակարգ դրության հիման վրա սահմանված անձանց պարտադիր ինքնամեկուսացման օրերի հետ:
Պատասխան.
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի 167-րդ հոդվածի՝ աշխատողի ամենամյա արձակուրդի տեղափոխումը թույլատրվում է միայն աշխատողի միջնորդությամբ կամ համաձայնությամբ, եթե աշխատողը գտնվել է անաշխատունակության վիճակում կամ ձեռք է բերել նպատակային արձակուրդի տեսակներից մեկի իրավունքը (տես՝ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 171-րդ հոդված), կամ մասնակցել է տարերային աղետների, տեխնոլոգիական վթարների, համաճարակների, դժբախտ պատահարների, հրդեհների և արտակարգ բնույթ կրող այլ դեպքերի կանխարգելման կամ դրանց հետևանքների անհապաղ վերացման աշխատանքներին` անկախ այն հանգամանքից, թե ինչ կարգով է աշխատողը ներգրավվել այդ աշխատանքներում:
Օրինակ՝ բժիշկն իր հիմնական աշխատավայրից վերցրել է իր ամենամյա արձակուրդը և որպես կամավոր՝ աշխատում է մեկ այլ բժշկական հաստատությունում՝ միանալով համաճարակի անհապաղ կանխարգելման աշխատանքներին:
Եթե վերը նշված պատճառներն առաջացել են մինչև ամեամյա արձակուրդն սկսվելը, ապա ամենամյա արձակուրդը տեղափոխվում է այլ ժամանակ, որը, որպես կանոն, տրամադրվում է նույն աշխատանքային տարում, բայց ոչ ուշ, քան 18 ամսվա ընթացքում՝ սկսած այն աշխատանքային տարվա վերջից, որի համար աշխատողին չի հատկացվել կամ մասնակի է հատկացվել ամենամյա արձակուրդը:
Իսկ եթե դրանք առաջացել են ամենամյա արձակուրդի ընթացքում, ապա ամենամյա արձակուրդը երկարաձգվում է համապատասխան օրերի քանակով:
Հարց.
Գործատուն բանավոր տեղեկացրել է հաստիքների գալիք կրճատումների մասին՝ ելնելով ստեղծված իրավիճակից: Արդյո՞ք գործատուն իրավունք ունի իրականացնել հաստիքների կրճատում, իսկ եթե այո, ապա ինչ կարգով:
Պատասխան.
Հաստիքների կրճատման հիմքով աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու համար, գործատուն պարտավոր է աշխատողին գրավոր ծանուցել աշխատանքային պայմանագրի լուծման մասին ոչ ուշ, քան երկու ամիս առաջ: Այդ գրավոր ծանուցման մեջ պետք է նշված լինեն «1) աշխատանքից ազատելու հիմքը և պատճառը, իսկ աշխատողին այլ աշխատանք առաջարկելու դեպքում` նաև պաշտոնի անվանումը, աշխատավարձի չափը կամ այլ աշխատանք առաջարկելու հնարավորության բացակայության մասին, 2) աշխատանքից ազատելու տարին, ամիսը, ամսաթիվը:»:
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1 մասի 2-րդ կետի՝ գործատուն իրավունք ունի իր նախաձեռնությամբ լուծել աշխատողի հետ կնքնված անորոշ ժամկետով, ինչպես նաև որոշակի ժամկետով (նախքան դրա գործողության ժամկետի լրանալը) կնքված աշխատանքային պայմանագիրը` արտադրության ծավալների և (կամ) տնտեսական և (կամ) տեխնոլոգիական և (կամ) աշխատանքի կազմակերպման պայմանների փոփոխման և (կամ) արտադրական անհրաժեշտությամբ պայմանավորված` աշխատողների քանակի և (կամ) հաստիքների կրճատման դեպքում:
Գործատուն կարող է լուծել աշխատողի հետ կնքված աշխատանքային պայմանագիրը, եթե իր հնարավորությունների սահմաններում աշխատողին առաջարկել է նոր աշխատանք՝ համապատասխան մասնագիտական պատրաստվածությանը, որակավորմանը, առողջական վիճակին, և աշխատողը մերժել է այդ առաջարկը: Գործատուի մոտ համապատասխան հնարավորությունների բացակայության դեպքում պայմանագիրը լուծվում է՝ առանց աշխատողին այլ աշխատանք առաջարկելու:
Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության 115-րդ հոդվածի 4-րդ և 5-րդ մասերը ՝ գործատուն պարտավոր է աշխատողին տրամադրել ազատ ժամանակ՝ նոր աշխատանք փնտրելու համար, որի տևողությունը չի կարող պակաս լինել ծանուցման ժամանակահատվածում ներառվող աշխատաժամանակի տասը տոկոսից, իսկ ազատ ժամանակը պետք է տրամադրվի միայն աշխատողի կողմից առաջարկված ժամանակացույցով: Այդ ժամանակահատվածում պետք է պահպանվի աշխատողի միջին աշխատավարձը, որը պետք է հաշվարկվի` հիմք ընդունելով աշխատողի միջին ժամային աշխատավարձի չափը: Հարկ ենք համարում նշել, որ վերը նշված գրավոր ծանուցումն ուժը կորցրած պետք է ճանաչել, եթե ծանուցման ժամկետը լրանալուց հետո անցել է հինգ օրից ավելի ժամանակ, և գործատուն չի լուծել աշխատողի հետ կնքած աշխատանքային պայմանագիրը:
Գործատուի նախաձեռնությամբ աշխատանքային պայմանագրի լուծման վերաբերյալ գրավոր ծանուցման համար սահմանված ժամկետների չպահպանման, ինչպես նաև աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու հիմքերի հետ համաձայն չլինելու դեպքում աշխատողը կարող է դիմել դատարան՝ անհատական իրավական ակտը (փաստաթուղթը) ստանալու օրվանից հետո` երկու ամսվա ընթացքում:
Հարց
Ո՞ր դեպքերում գործատուն չի կարող լուծել աշխատանքային պայմանագիրը:
Պատասխան.
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի ՝ գործատուին արգելվում է լուծել աշխատողի հետ կնքված աշխատանքային պայմանագիրը, եթե աշխատողը գտնվում է ժամանակավոր անաշխատունակության մեջ, բացառությամբ այն դեպքերի, եթե «աշխատողը ժամանակավոր անաշխատունակության պատճառով աշխատանքի չի ներկայացել ավելի քան 120 օր անընդմեջ կամ վերջին տասներկու ամսվա ընթացքում` ավելի քան 140 օր, եթե օրենքով և այլ նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված չէ, որ որոշակի հիվանդությունների դեպքում աշխատատեղը և պաշտոնը պահպանվում են ավելի երկար ժամանակով»:
Գործատուին արգելվում է նաև լուծել աշխատանքային պայմանագիրը աշխատողի արձակուրդում գտնվելու ժամանակահատվածում, հղի կանանց հետ (հղիության մասին գործատուին տեղեկանք ներկայացնելու օրվանից մինչև հղիության և ծննդաբերության արձակուրդի ավարտման օրվանից հետո մեկ ամիսը լրանալը), երեխային փաստացի խնամող` արձակուրդում չգտնվող անձի` մինչև մեկ տարեկան երեխա խնամելու ամբողջ ժամանակահատվածում (բացառությամբ՝ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին,3-րդ, 5-րդ, 8-10-րդ կետերով նախատեսված դեպքերի), ինչպես նաև ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ և 4-րդ կետերում նախատեսված դեպքերում:
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 3-րդ մասի՝ այս վերը նշված սահամանափակումները չեն կարող կիրառվել կազմակերպության լուծարման (անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարման) հետևանքով աշխատանքային պայմանագիրը լուծելիս:
Գործատուն կարող է լուծել աշխատողի հետ կնքված աշխատանքային պայմանագիրը, եթե վերը նշված ժամակահատվածները ավարտվել են և աշխատողը չի ներկայացել աշխատանքի:
Միաժամանակ տեղեկացնում ենք, որ աշխատանքային պայմանագրի լուծման օրինական պատճառ չի կարող համարվել սույն Օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 4-րդ մասով նախատեսված դեպքերը:
Հարց .
Ելնելով Հայաստանի Հանրապետությունում տիրող իրավիճակից՝ հեռավար՝ տանից աշխատելու դեպքում արդյո՞ք գործատուն կարող է առաջադրանքներ ուղարկել և պահանջնել աշխատել « Տոների և հիշատակի օրերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում ամրագրված ոչ աշխատանքային, հիշատակի, ինչպես նաև հանգստյան օրերին:
Պատասխան.
Համաձայն ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 156 -րդ հոդվածի՝ «Ոչ աշխատանքային օրերին՝ Տոնական և հիշատակի օրերին արգելվում է աշխատողներին ներգրավել աշխատանքում, բացառությամբ այն աշխատանքների, որոնց դադարեցումն արտադրության տեխնիկական պատճառներով անհնար է, կամ որոնք անհրաժեշտ են բնակչության սպասարկման, ինչպես նաև անհետաձգելի նորոգման և բեռնման կամ բեռնաթափման աշխատանքների կատարման համար:
Հղի կանայք, մինչև մեկ տարեկան երեխա խնամող աշխատողները կարող են ոչ աշխատանքային` տոնական և հիշատակի օրերին աշխատանքի ներգրավվել միայն իրենց համաձայնությամբ»:
Հիմք ընդունելով վերը նշվածը՝ «Տոների և հիշատակի մասին » ՀՀ օրենքի դրույթները նույնպես տարածվում են նաև հեռավար աշխատողների վրա և գործատուն կարող է հեռավար աշխատողներին ևս հանգստյան, տոնական և հիշատակի ոչ աշխատանքային օրերին ներգրավել աշխատանքի միայն հիշյալ օրենքով նախատեսված բացառիկ դեպքերում:
Գործատուն կարող է ներգրավել աշխատանքի հանգստյան օրերին և ոչ աշխատանքային` տոնական ու հիշատակի օրերին նաև այն աշխատողներին, որոնք կնքել են ժամանակավոր աշխատանքային պայմանագիր (երկու ամիս ժամկետով): Այս դեպքում աշխատողներն այդ օրերին աշխատելու համար վճարվում են ժամային (օրական) դրույքաչափի կամ գործավարձի առնվազն կրկնակի չափով՝ համաձայն Աշխատանքային օրենսգրքի 101-րդ հոդվածի:
